Om dat er vanbinnen iets moet gebeuren

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Dat er vanbinnen iets moet gebeuren – PopUpGedachte dinsdag 26 maart

Vliegtuigen trekken vanochtend felroze strepen door de lucht. Ofwel er is iets met hun uitlaatgassen of de zon – die voor mij nog onzichtbaar is – verlicht alvast het spoor dat ze trekken. Het is ochtend, een uur of zes, en aan mijn keukentafel lees ik de Bijbelteksten uit een katholiek leesrooster en wacht wat blijft haken. Dat is dit zinnetje vanochtend.

“Daarop liet de heer hem roepen en sprak: Jij lelijke knecht, heel die schuld heb ik je kwijtge­scholden, omdat je mij erom gesmeekt hebt. Had jij dan ook geen medelijden moeten hebben met je mededienaar, zoals ik met jou medelijden heb gehad?”

Dat is mooi, hoor. ‘Jij, lelijke knecht’ Het is nogal een scherp verhaal wat die soms zo lieve, zachte Jezus van Nazareth vertelt. Snoeihard. Over vergeven. Conclusie: vergeef jij niet, dan is wat jij doet ook onvergeeflijk. Dat je het even weet. Niet te doen zo’n tekst. Ik zit even te zoeken of ik het kan nuanceren, verhullen, verzachten, maar ik kom er niet onderuit.

En ik moet denken aan die man uit de Al Noor Moskee in Christchurch Nieuw Zeeland. Hij weigert boos te zijn op de terrorist. Hij kan het niet met hem eens zijn, maar hij heeft hem al vergeven. In naam van Allah, de barmhartige. Hij heeft z’n vrouw verloren in het bloedbad. Maar hij weigert. Hij wil en zal geen kwaad denken. Klaar. Ik vind het bijna onmenselijk. En toch. De man heeft iets gelezen in zijn Koran, heeft iets gehoord van zijn Godheid, en besluit dat er van alles met deze schutter gebeurd kan zijn in zijn jeugd waar hij geen enkele weet van heeft en dat het niet aan hem is om te oordelen. Laat de rechter dat maar doen. Zijn taak is om de mogelijkheid tot begrijpen open te houden en te vergeven. Klaar. Je vraagt je af of hij ook zo’n Jezus-passage in zijn Koran heeft staan of dat mensen die diep gaan in hun godsdienst en in het leven, dit uiteindelijk begrijpen.

De gelovige moslim versus de lelijke knecht. Wat is zo lelijk aan hem? De knecht die hier ter verantwoording geroepen wordt met ‘ als jij ook geen medelijden hebt met je mededienaar zoals ik medelijden heb gehad met jou’ had een waanzinnig grote schuld bij die baas. Hij moest gaan betalen, kon niet, de baas dreigt hem en zijn gezin als slaaf te verkopen. Knecht huilt, soebat en wordt vrijgesproken. Huppelt naar buiten, ziet iemand die hém een paar tientjes schuldig is en bedenkt dat nu hij geen schuld meer heeft, hij kan beginnen aan een eigen fortuin opbouwen. Grijpt die tientjes-schuldenaar in de kraag en eist meteen betaling, anders zál hij hem. Baas roept eerste knecht naar binnen en zegt: jou alles kwijtschelden en dat jij dan zó doet? Weet je wat, ik eis je schuld alsnog van je. Hij laat hem opsluiten tot dat hij alles betaald heeft. Zo’n gozer kan beter niet vrij rondlopen moet hij hebben gedacht. Misschien bewijst hij diens vrouw nog wel een goede dienst ook. In élk geval; de toch nog onverwachte en messcherpe conclusie: Zo zal ook mijn hemelse Vader met ieder van u handelen, die niet zijn broeder van harte vergiffenis schenkt.’

Shit. Dan kan ik beter maar zorgen dat me niets te vergeven is. En ik weet niet of jou dat lukt. Sommigen denken dat het werkt om afscheid te nemen van religie. Hoef je je ook niet meer schuldig te voelen. En dat is deels zo, hè? Al die wetjes, regeltjes, gewoontes, seksvoorschriften en seks-verboden. Maar al snel blijkt dat je helemaal geen religie nodig hebt om je schuldig te voelen. Dingen verkloten kunnen we ook zonder religie. En dat geweten wat ons mens maakt zit ons zomaar dwars. En wat je verbruit, dat is onvergeeflijk – niet als je niet gelooft in Jezus van Nazareth, niet naar de dominee luistert of wegloopt uit de kerk – het is onvergeeflijk als je niet bereid bent anderen te vergeven.
En ja, huilen en soebatten naar de Almachtige dat je wílt vergeven, maar het zo vervloekte moeilijk is, daar is ruimte voor, hè? Hij is de hardste niet. Maar domweg weigeren? En van vergeven worden op welke manier dan ook een status maken waarmee je op anderen neer kunt kijken? Het gebeurt hè? Wíj zijn vergeven, wij zijn christelijk, jullie islamitische ongelovigen met jullie barbaarse cultuur hebben geen recht om hier te zijn. Door de knieën, aanpassen, integreren, anders opzouten.

Dát is onvergeeflijk. Omdat je land niet van jezelf is, je hemd niet van jezelf is, je leven niet van jezelf is maar je dat hebt gekregen. En wie het gekregene zich toe-eigent als eigen bezit en zich erop voor laat staan, moet niet gek staan te kijken als hem of haar dat afgenomen wordt.

Kortom: het klinkt snoeihard. Maar er is ook eenvoud. Als je vergeven wilt worden, moet je met lege handen durven staan. Wie die vergeven lege handen gebruikt om een ander mee te meppen, krijgt het met terugwerkende kracht alsnog op zijn of haar bordje. Het gaat hier niet om die ene ongelofelijk wandaad die niet te vergeven lijkt te zijn – al kan het soms, blijkt uit de geschiedenis. Het gaat om je ziel. En om het misbruik van het mooiste te behoeden voor het lelijkste, dat het mooiste geschenk wat je kunt geven niet gebruikt wordt om een ander mee om de oren te slaan. Dat is de intentie.

Ik dank mijn broeder uit de Al Noor Moskee voor zijn vergevingsgezindheid. Ook als hij over een maand van pijn en gemis, twijfelt of hij nog steeds wel die zieke schutter wil vergeven. Hij heeft in elk geval de intentie, hij begrijpt het verhaal en toont de wil. En dat is iets om dankbaar voor te zijn.

Heb het goed!

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Rikko Voorberg (38) is theoloog, schrijver, ‘activist/kunstenaar’ en initiatiefnemer van o.a. ‘We gaan ze halen’.

Wil je betrokken raken bij het werk van Rikko? Kijk dan hier.