Opgroeien met een narcistische ouder

Yvonne en Kim zijn ervan overtuigd dat hun vader een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft. Na de zelfmoord van hun broer Casper en het overlijden van hun moeder, reconstrueren de zussen hun jeugd. Hiervoor graven zij in hun herinneringen en lezen zij de brieven die hun vader aan hun moeder en broer schreef. Daarnaast beschikken zij over dagboeken, therapieverslagen en losse aantekeningen.

De beide zussen herkennen hun vader in de omschrijving van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis en herinneren zich de eenzaamheid, onzekerheid en het gebrek aan liefde en veiligheid gedurende hun jeugd. “Mijn vader was erg op mijn moeder en zijn hobby’s gericht. We werden niet mishandeld of misbruikt, er werd niet geschreeuwd of gescholden, maar het uitte zich subtieler. Het was meer zijn manier van praten en zijn omgang met ons. We kregen het gevoel dat we er als persoon niet toededen en dat we op onszelf aangewezen waren. Ik voelde me vaak waardeloos, verdrietig en boos, maar begreep niet hoe dat kwam.”

Onze moeder vluchtte het huis uit, omdat ze bang was

Ook hun moeder heeft veel te lijden. “Zij werd achter de schermen doorlopend gekleineerd en vernederd door onze vader. Hij maakte haar wijs dat zij geen goede vrouw en moeder was. We hoorden later van mensen die onze moeder kenden van voor de tijd dat zij een relatie met onze vader had, dat zij erg veranderd was door hem. Ze was vroeger ondernemend en vrolijk en wist wat ze wilde.” Na jarenlang gekleineerd te zijn, begint hun moeder de leugens van hun vader te geloven en zij raakt ervan overtuigd dat zij geen goede moeder is. “Ze werd depressief en keerde zich steeds meer in zichzelf.”

Yvonne herinnert zich dat haar vader een relatie kreeg met een andere vrouw. Hij nam haar, samen met haar vier kinderen, in huis. “Volgens onze vader zat zij in nood en had hulp nodig. Toen deze vrouw na enige tijd vertrok, bleef hij met haar omgaan en bij haar slapen. Hij gaf mijn moeder de schuld van zijn buitenechtelijke escapades en rechtvaardigde zijn daden door haar ervan te beschuldigen dat zij hem niet gaf waar hij behoefte aan had. Keer op keer wreef hij er bij mijn moeder in dat zij niet genoeg voor hem was.”

Op een dag verlaat hij het huis met de mededeling weer thuis te komen als zijn vrouw was veranderd. “Onze moeder vertelde ons later dat ze geloofde dat ze geen goede moeder en vrouw kon zijn. Ze vluchtte van huis omdat ze bang was. Een jaar voor haar overlijden, vertelde ze ons dat ze doorlopend stress had ervaren. Ze was tijdens haar huwelijk veelvuldig seksueel misbruikt en was ernstig beschadigd.”

Impact

Enkele maanden na het vertrek van hun moeder, wordt broer Casper ernstig ziek. Hij wordt met spoed opgenomen in het ziekenhuis. “Mijn vader had de signalen niet opgevangen en nam Casper niet serieus. We voelden ons niet langer veilig bij hem en gingen op zoek naar hulp. Dit heeft ertoe geleid dat wij werden opgenomen in pleeggezinnen.”

“Mijn jeugd heeft mij meer beschadigd dan ik dacht”, geeft Yvonne toe. “Het vertrek van mijn moeder en de onverschilligheid van mijn vader, hebben grote impact op mij gehad. Ik voel me nog regelmatig in de steek gelaten en afgewezen en vind het moeilijk om in mijzelf te geloven. Pas toen ik in een pleeggezin woonde, ontdekte ik wat liefde was. Iets waar ik erg aan moest wennen.”

Pas toen ik in een pleeggezin woonde, ontdekte ik wat liefde was. Iets waar ik erg aan moest wennen

Als Yvonne een aantal jaren later een Alpha-cursus volgt, leert zij haar gevoelens met andere mensen te delen, iets wat zij thuis nooit heeft geleerd. “Ik heb God gevraagd mensen op mijn pad te brengen waarmee ik kan praten en waarbij ik met mijn vragen terecht kan. Het was bijzonder helend om mensen te leren kennen die met en voor mij baden. Mijn geloofsleven ontwikkelde en ik ging geloven dat Gods liefde ook voor mij was.”

Zelfmoord

Casper is nooit over zijn jeugd heen gekomen. “Hij heeft tevergeefs geprobeerd het contact met mijn vader en moeder te verbeteren. Hij uitte het niet, maar wij lazen na zijn dood dat hij boos was op onze ouders en dat hij zich zijn hele leven verdrietig, leeg en depressief heeft gevoeld. Het enige waar hij naar verlangde was vaderliefde. Toen onze moeder ernstig ziek werd, raakte hij de weg kwijt en ging drugs gebruiken. Op den duur werd het leven te zwaar voor hem en maakte hij een einde aan zijn leven.”

Nauwelijks een half jaar na de dood van Casper, overlijdt ook hun moeder. “Het is een verdrietig jaar geweest. Juist na haar overlijden viel het ons op dat we geen mooie herinneringen konden koesteren. Dat maakte het nog moeilijker voor ons.”

’Volgens mijn therapeut heeft mijn vader vermoedelijk narcisme’

Ook Yvonne deed, zo`n twintig jaar geleden, een poging de relatie met haar vader te herstellen, maar kwamvan een koude kermis thuis. “Mijn vader zei dat ik net zo gek was als mijn moeder. Het gevoel dat hij mij tijdens mijn jeugd indirect gaf, werd opnieuw bevestigd. Het voelt alsof we vreemden voor elkaar zijn, bijna als vage kennissen die elkaar niet zo liggen. Ik raakte zo van slag door zijn woorden dat ik met zelfmoordgedachten rondliep. Gelukkig kon ik met spoed bij een therapeut terecht. Hij legde mij uit dat mijn vader vermoedelijk narcisme heeft en adviseerde mij afstand te nemen van hem om mijzelf te beschermen.”

Verbinding

Na het overlijden van hun moeder en broer hebben de zussen diepgaande gesprekken over hun jeugd. “We hebben allebei negatieve herinneringen en kunnen nauwelijks leuke momenten herinneren. Als die er al zijn, wordt dat overschaduwd door het gevoel niet echt een thuis, een veilige basis te hebben gehad. Wat ons het meest is bijgebleven is het gevoel van leegte en eenzaamheid. Er hing altijd een bedrukte sfeer in huis en we voelden ons niet veilig en geliefd.”

Wat ons het meest is bijgebleven is het gevoel van leegte en eenzaamheid. Er hing altijd een bedrukte sfeer in huis en we voelden ons niet veilig en geliefd

Yvonne adviseert iedereen die gevangen zit in een relatie met een narcist, dichtbij zichzelf te blijven en te vertrouwen op hun intuïtie. “Als je doorlopend gekleineerd wordt, ernstig aan jezelf gaat twijfelen, verward en depressief bent, is dat misschien een teken dat je in een verkeerde relatie zit. Informeer jezelf goed, zoek hulp en vraag mensen voor je te bidden. Als je met een narcist leeft, is de kans groot dat je de verbinding met God, jezelf en je omgeving kwijtraakt. Blijf daarom in verbinding met God en je naasten en trek je niet terug in jezelf.”

* De namen in dit artikel zijn in verband met de privacy gefingeerd

Yvonne staat open voor contact met lotgenoten. Wil je in contact met haar komen, mail dan naar eva@eo.nl.

Leestips van Yvonne:

• www.verdwenenzelf.org (zie ook de werkboeken ‘Herstellen van narcistisch misbruik’ en ‘Je leven in eigen hand’ en de documentaire ‘Zij lijkt het probleem te zijn’ voor inzicht en (h)erkenning:
• Boek ‘Een spiegel voor narcisten’ van Martin Appelo (voor inzicht in achterliggende patronen en hoe je je hiertegen kunt wapenen)
• Boek ‘4 stappen naar een sterke identiteit’ van dr. Henry Cloud (voor de weg naar herstel samen met God)

Lees ook hoe je een narcist kunt herkennen en hoe je daarmee om gaat.