Paula's dochter werd seksueel misbruikt

“Merel is altijd al een heel rustig meisje geweest. Ze is prikkelgevoelig en neemt veel in zich op, maar is verder heel gelijkmatig', vertelt Paula. Ze heeft op speciaal onderwijs gezeten en was zich altijd bewust van haar verstandelijke beperking, wat haar wel eens frustreerde. Veel lukte niet, zoals Engels leren, maar uiteindelijk heeft ze wel bereikt wat ze wilde. Ze had altijd bepaalde doelen voor ogen.”

Marco was heel sociaal, innemend en attent

Toen ze een jaar of vijftien was, ontdekte Merel dat haar grote passie lag bij het bespelen van de djembé. Ze kon helemaal opgaan in het Afrikaanse muziekinstrument en volgde muzieklessen, zowel privé als in een groep. Regelmatig kwam djembéleraar Marco over de vloer bij de familie en wist hun vertrouwen te winnen door zijn charmante voorkomen. “Hij was heel sociaal, innemend en attent. Hij was amicaal en begroette je vaak met een knuffel, ook omdat dat bij de Surinaamse cultuur zou passen. Ook nam hij weleens traktaties mee uit zijn thuisland en liet ons foto's van zijn familie zien. Marco heeft zelfs mijn ouders ontmoet. Achteraf gezien probeerde hij een rookgordijn op te trekken, zodat hij ongestoord zijn gang kon gaan.”

Beerput van ellende

Een aantal jaar geleden kreeg Paula een telefoontje van de politie, met de dringende vraag of ze naar het bureau wilde komen. “Het had te maken met Marco, vertelden ze. Ik ben meteen in de auto gestapt, heb nergens over nagedacht en ben naar het politiebureau gereden.” Daar kwam ze de persoonlijk begeleidster van haar dochter tegen. Ze vroeg: ‘Wat doe jij hier?’ Ik zei: ik heb geen idee waarvoor ik kom. Ze beloofde dat ze op mij zou wachten.” Paula heeft dan nog geen enkel vermoeden van het nieuws dat de grond onder haar voeten volledig zou wegslaan. “De politie vertelde dat er pornografische foto’s van Merel waren gevonden op de computer van Marco, en dat er aangifte tegen hem was gedaan door een ander meisje. Toen ging er een beerput van ellende open.”

Paula’s eerste reactie was ongeloof. “Alles wordt zwart om je heen, je wilt niet geloven dat het echt zo is en bent helemaal overdonderd. Ze vroegen nog of ik de afbeeldingen wilde zien, maar dat wilde ik absoluut niet. Dat kon ik echt niet aan als moeder.”

Toen het besef van wat haar dochter was aangedaan indaalde, werd ze overspoeld door verdriet, maar ook door ontzettende boosheid. “Dat mijn kind daarvoor gebruikt is, verschrikkelijk! Ik heb zo'n vertrouwen in die man gehad en Merel had zoveel plezier in het bespelen van de djembé. Ook was ik boos op mezelf: had ik iets over het hoofd gezien, in haar gedrag?”

Signalen

Achteraf waren er wel signalen, die ze toen niet goed kon plaatsen. Op school veranderde Merel in een schuchter, teruggetrokken meisje. Ze kon zich moeilijk concentreren, was erg op haar hoede en sneller geïrriteerd. “Soms had Merel ook geen zin om naar muziekles te gaan. Dan deed ze bozig. Ik dacht dan: komt het door haar verstandelijke beperking, dat ze het niet snapt of begrijpt? Ze kon er zichzelf in kwijt, dat was helemaal haar ding. Ze had eigenlijk twee levens opgebouwd: in het ene hokje zat het misbruik en in het andere de djembé, waar ze zo heerlijk op kon spelen.

Marco had zo'n vertrouwensband met ons opgebouwd, dat hij haar meenam naar concerten en uitvoeringen, waarbij ze een nachtje bleef slapen bij hem thuis. Achteraf denk ik: ik heb haar gewoon meegegeven aan zo'n vieze vent, terwijl ze zo kwetsbaar is.”

Hij had haar voorgehouden dat het heel normaal was

Haar man ging direct naar hun dochter toe, om haar verhaal te horen. Met veel moeite kwam het geheim dat ze jarenlang met zich meedroeg eruit. “Marco had haar voorgehouden dat het heel normaal was in de Surinaamse cultuur om met meerdere vrouwen seks te hebben. Ze moest bepaalde lingerie aantrekken. Als ze dat weigerde, werd ze verdoofd met een drankje of medicijnen. Dan kon hij alles met haar doen. Hij heeft heel erg op haar gemoed ingespeeld: als ze het zou vertellen, zou ze geen muziekles meer kunnen krijgen en zou er geen vriendschappelijk contact meer met ons als ouders zijn. Hij zei dingen als 'het is een geheimpje van ons samen, je mag er met niemand over praten.'. Ze is heel erg bang gemaakt door hem.”

Merel werd ook verhoord door rechercheurs. Ze volgde speltherapie, waarbij ze met speciale technieken erachter proberen te komen wat er gebeurd was en hoe ze daarop reageerde. “Later in de rechtszaal bleek dat ze tijdens de verhoren heel precies en gedetailleerd heeft verklaard wat er gebeurd is. Ik ben zelf niet gegaan, ik kon dat echt niet aan. Later hoorde ik het van mijn man. Wat ze heeft moeten doorstaan is hartverscheurend. Dat ik haar dat niet heb kunnen besparen, vind ik heel erg.”

Gevangenisstraf

Marco was een bekende van justitie: al eerder had hij voor het gerecht gestaan vanwege seksueel misbruik met geweld, maar toen kwam hij er met een milde straf vanaf. Dit keer kreeg hij 32 maanden gevangenisstraf opgelegd - waarvan acht voorwaardelijk - en een contactverbod. “Ik vond het rechtvaardig dat hij gestraft werd, maar aan de andere kant: wij hebben levenslang gekregen. Vooral Merel, die veel moeite heeft gehad om daarna de draad weer op te pakken en mensen te vertrouwen. Als ze een relatie wilde aangaan, dacht ze dat het normaal was als een jongen gelijk seks met haar wou. Ze was schuchter en keek mensen niet meer aan. Ook is ze een tijdlang depressief geweest en had ze heel nare dromen. Ze was heel angstig en aanhankelijk: dan durfde ze ergens niet alleen heen. Nog steeds kijkt ze goed om zich heen en is zich heel bewust van hoe mensen praten, hoe ze zich bewegen en kijken. Als ze hun stem verheffen, is ze schrikkerig.”

Schuldgevoelens speelden een rol, bij zowel moeder als dochter. “Hoe kan dit, heb ik iets over het hoofd gezien? Het heeft een litteken achtergelaten: het heeft mij sterk veranderd als persoon. Normaal vertrouwde ik mensen snel, nu ben ik minder onbevangen. Toen hij vrij was gekomen, was ik ook bang om hem op straat tegen te komen, in dat grijze busje van hem. Pas nu ik twee jaar geleden zelf in therapie ben gegaan, ben ik bezig om dit een plek te geven, om dit te doorleven. In die jaren daarvoor was ik puur aan het overleven: ik moest er voor mijn gezin zijn.”

Vertrouwen op God

Ook is Paula een tijdlang boos geweest op God, dat Hij het misbruik toeliet. “Ik kon een hele tijd niet bidden. Verstandelijk gezien wist ik wel dat Hij er was, maar ik kon het niet voelen. Ook kon ik niet in de Bijbel lezen. Later, nadat Marco gestraft was, kwam het vertrouwen in God langzaam terug. Hij zorgt er ook voor dat we dit een plekje hebben kunnen geven. En Anne, de begeleidster die ik tegenkwam op het politiebureau, heeft al die tijd op mij gewacht. Bij haar heb ik mijn verhaal uitgestort. Ik zie het wel zo dat God iemand heeft gestuurd die er op dat moment voor mij was.”

Merel heeft altijd een sterk vertrouwen op God gehad, vertelt Paula. ''Tijdens het misbruik bad ze zelfs tot God, of Hij erbij wilde zijn. Toen heeft ze ook echt ervaren dat Hij tegen haar zei dat Hij er was. Maar na die tijd maakte ook zij een worsteling door op geloofsgebied. Ze trok zich bepaalde Bijbelteksten aan, bijvoorbeeld over overspel. Ze voelde zich schuldig, alsof zij degene was die hem had verleid. We hebben haar echt moeten uitleggen dat het zijn schuld is. Ze kreeg ook bepaalde aanvechtingen: dat ze een slecht persoon was, dat zij verkeerd is geweest. Daar heeft ze ook nu nog last van, als er spanningen spelen.”

Laatje dichtgetrokken

Inmiddels gaat het goed met Merel. “Ze heeft een dagbesteding waar ze het erg naar haar zin heeft, een leuk huisje, een vriend en trouwplannen. Ik vraag haar wel eens of ze nog last heeft van wat haar is overkomen, maar ik heb het idee dat dat voor haar is afgedaan, dat ze dat laatje heeft dichtgetrokken. We hebben daar ook met deskundigen over gesproken, die bij de onderzoeken zijn geweest. Ze zeggen dat het deels met haar verstandelijke beperking te maken heeft dat ze dat zo kan scheiden.”

* Vanwege privacyredenen zijn de namen in dit artikel gefingeerd.

Lees ook: 'Na een jarenlange depressie kan ik 2020 vol vertrouwen tegemoetzien'