Ingrid Plantinga: ‘Tiener voelt zich niet serieus genomen in de kerk’

Ingrid Plantinga is adviseur bij Kerkpunt – een platform dat kerken inspireert, adviseert en begeleidt rond diaconaat, missionair werk, jeugdwerk en leidinggeven. Zij gaf een student van Hogeschool Viaa in Zwolle opdracht voor een onderzoek naar het geloofsonderwijs aan tieners bij 41 kerken in Nederland – van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKv), de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK), de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK). Uit het onderzoek blijkt dat er in 38 van deze gemeenten aandacht is voor geloofsonderwijs aan 10- tot 12-jarigen, maar dat hierbij weinig rekening wordt gehouden met hun ontwikkelingskenmerken.

Over welke ontwikkelingskenmerken gaat het?
“Hun abstracte denken ontwikkelt zich, waardoor ze snappen wat geschiedenis is. Jongere kinderen begrijpen niet wat ‘vroeger’ is, maar tieners kunnen wel inzien hoe de Bijbelse historie in elkaar steekt. In plaats van de tieners losse verhalen te vertellen en die te koppelen aan een wijze les, kun je hun leren dat de Bijbelverhalen verbonden zijn met elkaar. Ze zijn ook erg leergierig en ze doen veel vaardigheden op: de kinderen kunnen zelf leren bidden, Bijbellezen, en ontdekken welke taak in de kerk bij hen past.”

Kunt u de resultaten verklaren?
“Ik vermoed dat kerken te veel denken vanuit wat zij willen overbrengen, en niet genoeg stilstaan bij wat de doelgroep nodig heeft. Daardoor krijgen kinderen van 4 tot en met 12 jaar hetzelfde geloofsonderwijs. Doordat het zogenoemde geloofsleren vaak niet uitdagend genoeg is voor 10- tot 12-jarigen, ontstaat er bij hen frustratie. Ze voelen zich niet serieus genomen.”

Juiste leervorm

Welke leervorm past bij deze kinderen?
“Op deze leeftijd zijn ze goed in leren. Herhaling en verdieping helpen hierbij, en een geschikte werkvorm ook. Ze kunnen bijvoorbeeld zelf uit een eenvoudige Bijbelvertaling lezen en daarover met elkaar in gesprek gaan. En ze houden van een competitief element, in spelvormen en quizjes. Kerkpunt heeft een tijdlijn ontwikkeld die visueel duidelijk maakt hoe de Bijbelse geschiedenis loopt. Zulke hulpmiddelen zijn voor deze leeftijdsgroep nuttig.”

Welke onderwerpen zijn geschikt voor deze doelgroep?
“Kinderen van 10 tot 12 jaar vinden het interessant om te ontdekken dat de thema’s die bij hun leefwereld en ontwikkeling passen, door de hele Bijbel heen een plek hebben. Aangezien ze op deze leeftijd de rode draden in de Bijbel kunnen begrijpen, is bijvoorbeeld het thema ‘liefde’ geschikt. Dit is in de Bijbel het belangrijkste onderwerp.
En hun besef van sociale verhoudingen groeit. Ze zijn zich ervan bewust wie vrienden zijn en met wie ze ruzie hebben. Ze kunnen dus goed ontdekken wat er in de Bijbel over sociale situaties geschreven wordt. Hoe ga je bijvoorbeeld om met pesten of het gevoel van falen? En hoe behandel je elkaar in een groep?”

Wat kan Kerkpunt hierin betekenen voor kerken?
“Bij Kerkpunt geven we advies en begeleiding. Mijn collega’s of ik komen dan langs voor een toerustingsavond of een gesprek. Ook bieden wij – naast de eerder genoemde tijdlijn – praktische modules aan voor kinderen uit de bovenbouw van de basisschool. De laatste twee jaar groeit het aantal kerken dat bij ons aanklopt voor deze doelgroep. Ik hoop dat steeds meer kerken zich in het geloofsonderwijs aan kinderen gaan verdiepen.”

Ga naar Kerkpunt.nl en Lerenindekerk.nl voor meer informatie.

Beeld: CarlaMantenFotografie