Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Waarom staan nou net deze boeken in de Bijbel?

De Bijbel is een vreemde verzameling van verschillende boeken. Waarom zijn nou net deze boeken gekozen? Rob Bell neemt je mee door de oude geschriften en geeft zeven redenen voor zijn grote liefde voor deze samenstelling.

Deel:

Als je vraagt naar het waarom van de Bijbel, kom je snel op de vraag: waarom precies deze boeken, deze samenstelling? Waarom onze Bijbelboeken?

Goede vraag, met een waaier aan antwoorden.

Waarom deze Bijbelboeken? Vanwege ons.
In de Bijbel tref je telkens weer een volstrekt eerlijke weergave van onze menselijke conditie. We liegen, bedriegen, stelen, volgen realityshows over de Kardashians – we hebben een onstuitbare neiging overal een puinhoop van te maken. Maar dit feit wordt in de Bijbel nergens vergoelijkt, verdoezeld, ontkend of vermeden. Je leest er juist dingen als: ‘iedereen heeft gezondigd’, ‘niets is zo onbetrouwbaar als het hart’ en ‘begrijpen jullie het dan nog steeds niet?’ (dat laatste verzucht Jezus zelf, overigens): steeds weer lees je de onverbloemde waarheid over onze zonden, valkuilen, zwakte, koppigheid, kleinzieligheid en traagheid van begrip.

En tegelijk staat daarbij vermeld, vaak in de buurt en soms zelfs in dezelfde zin, hoe groot onze mogelijkheden, talenten en verworvenheden zijn. Er wordt van mensen gezegd dat ze over hele volken zullen heersen, dat ze het goede nieuws over de verzoening naar alle uithoeken van de wereld gaan brengen, dat we worden gekroond met glorie en eer, en dat we nog meer kunnen doen dan Jezus zelf (heeft Hij gezegd… eerlijk waar).

De Bijbelboeken tonen ons de volle breedte

Wij zijn een vreemde mix, een aparte samensmelting van huid en botten en ziel en geest. Het ene ogenblik lezen we dat er mensen zijn – niet eens astronauten – die een ruimtereis boeken, het volgende ogenblik over een man in Ohio die een paar vrouwen gegijzeld hield in zijn eigen huis, tien jaar lang.

Ongelooflijk welke hoogten we kunnen bereiken, en hoe diep we kunnen zinken – niet alleen ongelooflijk: frustrerend, raadselachtig, inspirerend, verbluffend en soms ook schitterend mooi.

Waarom deze boeken? Vanwege de volle breedte.
In de Bijbel komt alles wat mensen ervaren in de volle breedte aan bod: vanaf twijfel, boosheid, vreugde, wraak, wanhoop, honger en vrede tot aan verwarring, solidariteit, verwondering en dood en alles daar tussenin. Stel dat ik je vraag naar de twee of drie belangrijkste momenten van je leven, die momenten waarop je een heel andere koers insloeg, waarop je karakter en wezen werd gevormd, zou je me dan iets vertellen over een geweldig succes of over iets wat heel pijnlijk en verdrietig was? Want als ik dit aan mensen vraag, krijg ik altijd verhalen over pijn en lijden te horen. Ze zeggen bijvoorbeeld: ‘Zoiets wens je je ergste vijand niet toe,’ of: ‘Ik hoop het nooit meer mee te maken,’ of: ‘Ik had nooit gedacht dat me dat zou overkomen,’ maar daar volgt dan altijd iets op als: ‘maar het heeft wel tot iets moois geleid, iets wat ik nooit had gepland of verwacht…’

Bijbelboeken als Job worstelen met de volle breedte van deze vraag. In Klaagliederen gebeurt dat ook, op hartverscheurende wijze. In de evangeliën staan passages waarin de familieleden van Jezus denken dat Hij gek is geworden, zijn volgelingen laten Hem in de steek en de machtigste man van het land veroordeelt Hem ter dood, en je denkt: dit komt allemaal nooit meer goed.

Waarom deze Bijbelboeken? Omdat zwak het nieuwe sterk is

We leven in een winnaarswereld, waarin het recht van de sterkste, populairste, slimste en snelste geldt. Iedereen wordt er telkens op gewezen wie de beste is en wie niet. Dus je gaat het gevecht aan, balt je spieren en haalt uit naar links en rechts zodat niemand meent dat er met jou te spotten valt, want jij bent slank of sterk of cool genoeg om erbij te horen. Maar de Bijbel vraagt om de zaak eens vanaf een andere kant te bekijken: God komt juist naar ons toe wanneer alles wat wij belangrijk vinden aan scherven ligt. Christus zoekt ons op in onze mislukking, onze zwakte, eenzaamheid en in dat altijd aanwezige gevoel dat we het nooit goed genoeg doen. God zoekt ons op als het stormt in ons leven, bij een faillissement, in het ziekenhuis, aan de kant van de weg na een auto-ongeluk. Als we stukzitten, dan is God er.

God, daar hameren de Bijbelschrijvers telkens op, is er in al die situaties.

Het zijn geen abstracte ideeën of vluchtige beschouwingen van het tijdelijke – in de Bijbel zijn echte mensen aan het woord, die echte hulp krijgen, echte vrede en echte genezing vinden voor de pijn en het lijden in de echte wereld. In het boek Exodus worden mensen werkelijk uit de onderdrukking bevrijd. Jezus heeft echt zieken genezen. De brieven in het Nieuwe Testament gaan over echte mensen die weer zin, doel en vreugde in het leven krijgen. Door alle dwaze, feilbare mensendingen heen zegt de Bijbel dat God ons niet in de steek heeft gelaten, maar iets teweegbrengt in de werkelijke wereld waaraan wij kunnen deelnemen. Het verhaal gaat dat door schuldbesef, berouw, eerlijkheid en nederigheid een vloedgolf van genade wordt veroorzaakt waardoor we veranderd worden.

De Bijbel gaat over het hier en nu

Waarom deze Bijbelboeken? Vanwege het hier en nu.
Volgens deze boeken gebeurt het hier, op deze aarde, in deze wereld, in dit leven. Jezus leerde zijn discipelen te bidden dat Gods wil wordt gedaan op aarde zoals in de hemel. In deze boeken wordt het verhaal verteld over deze wereld, die wordt vernieuwd en hersteld. De hemel ontmoet de aarde, zodat hemel en aarde één worden. Er is geen sprake van een vlucht, een evacuatie of een definitieve verhuizing. Er moet juist iets gebeuren op déze aarde, want dat is de enige die we hebben, de plek waar God belangstelling voor heeft. Hier ontvouwt het grote verhaal zich, hier wordt wat fout gaat goedgemaakt, hier doet het ertoe.

Waarom dit boek? Vanwege de aarde en  de zon, het zweet, de seks, de wijn en de muziek, de bomen en de bergen, de kunst en de economie en het recht en de geneeskunde en de school en ’s avonds je hond uitlaten.
In de Bijbel gaat het over de materiële zaken, over het gewone dagelijkse leven. Alle Bijbelschrijvers benadrukken dat dat zin heeft, dat de hele aarde is vervuld van Gods luister, is gezegend. Dit is een boek dat gaat over de aanwezigheid van God op aarde – in een tempel, in het lichaam van een Joodse man uit de eerste eeuw, waar twee of meer samen zijn, in jou als je de vaat aan het wassen bent.

De hele wereld is een tempel

Waarom deze Bijbelboeken? Omdat alles van ons is.
In dit verhaal is de hele wereld een tempel, en we wonen allemaal in het huis van God. Paulus verwoordt het in zijn brief aan de Korintiërs zo: ‘want álles is van u’. Dit is een rode draad die door al deze boeken loopt: waar je ook naartoe gaat, God is er. Hij is aanwezig waar je Hem het minst verwacht, bij de vreemdste mensen en gebeurtenissen. Overal waar je iets tegenkomt dat goed, waar of mooi is, dan kun je daarmee instemmen; het hoort erbij en je verheugt je erover. Melchisedek doet zijn intrede als priester? Prima! Cyrus wordt de gezalfde van God genoemd; Jezus zegt dat het voor Sodom en Gomorra op de oordeelsdag draaglijker zal zijn dan voor een stadje vol vrome, orthodoxe mensen. De schrijvers van dit boek voelen zich nooit bedreigd door het bestaan van andere boeken, andere stemmen. Ze zeggen zonder terughoudendheid: ‘O, jij ook? Geweldig.’

Het is tegelijkertijd specifiek – Abraham is vader van veel nakomelingen, zijn stam is tot zegen van de volken, de godheid is mens geworden en heeft bij ons gewoond, Jezus geeft zijn volgelingen de opdracht híér, in Jeruzalem te beginnen, en vandaar naar alle windstreken af te reizen – en onwaarschijnlijk universeel. Alles wordt hersteld, er komt een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, en de God die boven allen, door allen en in allen is, wil dat iedereen wordt verlost wat hen gevangen houdt…

De Bijbel spreekt van hoop

Waarom deze Bijbelboeken? Omdat het laatste woord nog niet is gezegd.
In al deze verhalen is het laatste woord nog niet gevallen. In Ezechiël staat dat Sodom wordt hersteld, Jozef zegt tegen zijn broers dat God het kwaad dat ze in de zin hadden, ten goede heeft gekeerd, Jezus schreeuwt het uit tegen God: ‘waarom hebt U mij verlaten?’ maar wijst er later op dat God zelfs toen Hij aan het kruis hing iets voor ogen had. Het laatste woord is nog nergens over gezegd.

Daar moet ik aan herinnerd worden.
Telkens weer.
De Bijbelschrijvers blijven herhalen dat je kijk op de wereld beperkt is, en dat je geneigd bent om allerlei conclusies te trekken over gebeurtenissen en situaties die nog lang niet voltooid zijn.

Dit verhaal gaat over de dans van de Drie-ene God die ons met zijn liefde, gulheid en genade dag aan dag omringt. Daardoor mogen we weten dat, hoe nietig en verloren we ook zijn, we verlost, gevonden worden, en dat als je zelf je leven voor een ander geeft, je het zeker terugkrijgt, boven alle verwachting.

Dat klinkt aannemelijk. Ondanks, of misschien moet ik ‘dankzij’ zeggen, de lastige stukken.

De mensen in de Bijbel lijken eng veel op echte mensen

Ja, dat geweld stuit je tegen de borst – maar ben je daar zelf helemaal vrij van? Heb jij aan niemand een hekel? Heb je geen enkele wraakzuchtige gedachte over iemand die je benadeeld heeft of pijn heeft gedaan? Wij denken wel dat we heel ontwikkelde, verlichte wezens zijn, maar iemand hoeft ons maar te snijden in het verkeer en opeens komt een golf woede opzetten – en dan vragen we ons nog af waarom mensen in de Bijbel soms zo gewelddadig zijn? Het probleem met de Bijbel – en het ís een probleem – is dat de vertellers en de mensen die ze beschrijven erg op ons lijken. Het zijn gewone, echte mensen, van verschillende tijden en plaatsen, met hun eigen wereldbeeld, vooroordelen, moeiten, verlangens en dromen. In deze boeken wordt hun perspectief blootgelegd, we zien hun begrenzingen, hun irritaties, hun visie op God, het leven, alles.

Ze hebben hulp nodig.
En wij ook.

Over die hulp gaan de Bijbelverhalen.
Het boek is vaak rauw, ingewikkeld en af en toe best schimmig. Maar soms neemt het een geweldige vlucht, opent het immense vergezichten en houdt het vol dat het laatste woord nog niet is gezegd, dat het graf leeg is, dat alles van ons is en dat alles wordt verzoend, hersteld en vernieuwd.

Dit verhaal raakt me, het geeft me lucht, het geeft me nieuwe hoop, het helpt me een beter mens te worden.

Vandaar dit boek.

Dit blog werd eerder gepubliceerd op 6 juli 2016

Geschreven door

Rob Bell

--:--