Wat is de zin van dit alles?

In de rest van je brief (die veel langer is dan ik hier kan laten zien, om de ruimte en om je privacy) merk ik dat je hoopt dat ik een heel specifiek antwoord geef. Dat merk ik vaker als mensen me vragen naar ‘Gods plan met mijn leven’. God heeft, zo denkt men dan, heel precies een weg voor ons uitgestippeld en als we het handig aanpakken, kunnen we die ontdekken en leven we ‘volgens onze bestemming’.

Bidden is geen glazen bol lezen
Eigenlijk vraag je me dan een soort waarzegger te zijn. Bidden is wat anders dan een oujiabord raadplegen of een glazen bol lezen. Bidden is niet bedoeld om specifieke informatie over je leven in te winnen en al helemaal niet om een beroepskeuzetest te vervangen of woningadvies te krijgen.

In de Bijbel staat dat God de grote lijnen van ons leven weet (misschien zelfs elk detail, dat ligt er een beetje aan hoe je bepaalde teksten uitlegt) maar nergens dat je als mens die grote lijnen ook kan ontdekken. Nergens suggereert de Bijbel dat God ons beroep, partnerkeuze, woning, enzovoorts heeft vastgelegd en zeker niet dat er een methode is om die informatie van God los te krijgen.

De Bijbel richt zich vooral op het goede leven binnen allerlei keuzes. Wie precies je partner wordt, lijkt van minder belang dan of je liefdevol met hem of haar omgaat. Wat je beroep wordt, doet er minder toe dan of je het eerlijk uitvoert. Waar je komt te wonen is ondergeschikt aan hoe je je daar dan gedraagt tegenover je buren.

Het plan met je leven is: Jezus-achtig worden
Er staat maar een paar keer in de Bijbel waar we voor ‘bestemd’ zijn (o.a. Romeinen 8:29-30 en Handelingen 13:47). Maar daar wordt duidelijk dat Gods plan met je leven is: Jezus-achtig worden, in zijn richting groeien.

Dat betekent dus niet dat je ook timmerman gaat worden een baard laat staan, maar dat je zijn levenshouding overneemt. In de alledaagse keuzes die je maakt, met je eigen karakter en je eigen voorkeuren, daarin probeer je Jezus’ goede gewoontes te laten doordringen. Als je preciezer wilt weten wat die goede gewoontes (deugden, met een ouderwets woord) zijn: er staan wel lijstjes van in de Bijbel (o.a. Galaten 5:22-23, 1 Korintiërs 13, Filippenzen 4:8, Kolossezen 3:12-17, 1 Tessalonicenzen 5:15-22).

Ik merk dat dit zelden het antwoord is dat we verwachten. We willen liever een voorspelling over ons leven of een specifiek advies, dan een algemene richtingaanwijzer. Toch is dat waar we het mee moeten doen. Dat is blijkbaar het respect dat God heeft voor onze zelfstandigheid.

Het grote plan met hét leven: bij God horen
Intussen is er in de christelijke traditie ook diep nagedacht over wat dan het grote plan is: de bestemming van ál het leven, de héle kosmos.

Daarover valt wel iets te zeggen. Laat ik bij het begin beginnen. God schiep dit heelal. Dat is al best een wonderlijke daad. God heeft alles al, zou je zeggen. Hij vulde alle tijd en ruimte en alle dimensies die er waren. Er was niets anders dan Hijzelf. Hij moest dus als het ware een opening in zichzelf maken om ruimte te scheppen voor ons – voor iets ánders dan hij al was.

Daarin moet dan wel een deel van onze betekenis liggen: wij hebben een bepaalde zelfstandigheid ten opzichte van God. We zijn niet God zelf, maar we hebben eigen karakters en een eigen weg om te gaan.

Onderdeel worden van God
Maar dan het einde van de Bijbel. Daarin keert God terug op deze aarde en alles raakt op hem gericht. Het is een soort huwelijk, een ‘samensmelting’ van hemel en aarde. Alsof Gods dimensies door elkaar gaan lopen met onze dimensies.

De Bijbel zegt het zelfs nog spannender: wij gaan ‘deelnemen aan Gods natuur’. Dat is een tekst die in de Oosters-Orthodoxe kerk centraal staat, veel meer dan bij ons in het Westen. Het betekent zoiets als dat wij, als het ware, in Gods ‘huid’ gaan verkeren. Wij worden niet God zelf, maar komen wel volledig in Zijn invloedssfeer.

Naar God groeien
De grote lijn van de geschiedenis is dus dat God iets nieuws schept, iets anders dan zichzelf. Hij maakt ruimte in zichzelf, en neemt dat later weer in zich op. Maar wel als iets anders, iets dat niet zichzelf is: wij. In zekere zin breiden wij God dus uit. Wij zijn bezig hem aan te vullen, hoe mysterieus dat ook klinkt.

De betekenis van Jezus is dan dit proces te bemiddelen. Hij helpt ons bij God te horen, simpel gezegd. Hij zorgt dat wij die afstand kunnen overbruggen. En het plan met ons leven is deze weg richting God ook te gaan en langzamerhand in zijn richting te groeien.

Auteur: Reinier Sonneveld