Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Wat te doen in tijden van crises? Bid en werk!

Deze coronacrisis is niet de eerste pandemie die we als mensheid hebben doorstaan. Maar hoe komen we erdoorheen als gelovigen? Elise dook in de geschiedenis en in het Bijbelboek Job.

Deel:

Tv-presentator en cabaretier Arjen Lubach plaatste aan het begin van de coronacrisis een poll op Twitter met de vraag waarom God corona zou hebben gestuurd. De vier antwoordopties waren: grapje, foutje, test, straf.

Arjen Lubach heeft weleens heeft gezegd dat hij het woord ‘atheïst’, zoals hij zelf vaak wordt aangeduid, al te veel eer vindt voor God omdat je hem dan ontkent. Opvallend dat hij dan toch diezelfde God erbij haalt als zich een crisis voordoet. Arjen Lubach bedoelt dit natuurlijk als grap, maar misschien houdt hij stiekem nog ergens wel rekening met God. 
Ik denk in ieder geval dat het een heel logische en menselijke reactie is om naar God te wijzen als er zich grootse gebeurtenissen voordoen die zich niet gemakkelijk laten duiden. Een prachtig voorbeeld daarvan vind ik in het verhaal van Job, die zich luidkeels beklaagt en God om verantwoording roept in zijn ellendige situatie. 

Naar boven kijken in crises 

Wat is dat toch, die neiging van de mens om naar God te wijzen als het moeilijk wordt? ‘Heb ik gezondigd? Heb ik u iets misdaan, bespieder van de mensen? Waarom hebt u mij tot mikpunt gekozen? Ik ben mezelf al tot last. Waarom negeert u mijn misstappen niet? Waarom gaat u niet voorbij aan mijn fouten?’, zo vraagt Job zich af in Job 7: 20 en 21a. Misschien zijn we er diep van binnen toch gevoelig voor om naar het hogere te kijken als zich zaken aandienen die ons begrip te boven gaan. 

Naar boven kijken vanuit angst, voor boetedoening of voor troost: in de Bijbel zie je dit patroon van God zoeken in crises op een fascinerende en tragische manier terugkomen in bijvoorbeeld het Bijbelboek Richteren. Steeds herhaalt zich dezelfde cyclus: het volk Israël vervalt in zonde, er volgt een crisis, het volk krijgt berouw en keert zich tot God en God stuurt een richter om het volk weer bij te sturen. Er volgt een periode van rust, maar na verloop van tijd vervalt het volk wederom in zonde waarmee de cyclus van voren af aan begint.  

Pandemiën door de eeuwen heen

Een ander cyclisch proces zie je in het ontstaan van pandemieën door de eeuwen heen. Globalisering, zo zegt historicus Beatrice de Graaf (in de Ongelooflijke Podcast aflevering 25), is niet alleen iets van de 21e eeuw. Al in de eeuwen voor Christus zochten mensen uit verschillende windstreken elkaar op om handel te drijven. Door deze golven van globalisering ontstonden nieuwe ziektes doordat mensen elkaar opzochten en er druk kwam te staan op het milieu en het dierenrijk. 

De pest is bijvoorbeeld ontstaan in de tijd van de Zijderoute. Andere golven van globalisering met daarbij het ontstaan van nieuwe infectieziektes volgden in de 4e eeuw, de 8e eeuw, de 14e eeuw en de 19e eeuw. Ook tijdens deze golven van pandemieën richtten mensen zich tot God, soms zelfs hierdoor aangezet door leiders. Zo riep Karel de Grote in de 8e eeuw op tot gebed en boetedoening tijdens de ossenpest. Tegelijkertijd zorgde Karel de Grote er ook voor dat graanschuren werden aangelegd zodat voedsel eerlijk verdeeld kon worden en de armen niet de dupe werden. 

Is corona een oordeel van God? 

Is er dan toch een verband tussen het ontstaan van crises zoals een infectieziekte en verkeerd gedrag van mensen? Is corona een oordeel van God? Hadden de vrienden van Job gelijk toen ze hem betichtten van verschrikkelijke zonde omdat hij al zijn bezit verloor en vreselijk ziek werd? 

Laten we eens inzoomen op Jobs verhaal. In het begin van het verhaal is te lezen dat de duivel toestemming vraagt om Job te teisteren met allerlei ellende, zodat hij God de rug toe zal keren. God staat dit toe. Is het daarmee een oordeel van God? Als je verder leest, zie je dat Job door het lijden heen juist standvastiger wordt in het verwachten van zijn redding van God. En God? God geeft geen antwoord op de waarom-vraag van het lijden van Job. Wel vertelt hij Job dat hij alles in de hand heeft, omdat hij Schepper is van alles wat leeft. En aan het eind van het boek zegent Hij Job nog rijker dan voor zijn periode van lijden. 

Bidden en werken 

Waarom liet God het lijden van Job toe? Achteraf kun je misschien zeggen dat hij het lijden van Job aanwendde om de duivel op zijn nummer te zetten en om Job nog rijker te zegenen dan daarvoor. Waarom liet God het lijden van het volk Israël toe? Als je uitkomst van de Bijbelse verhalen leest, komt het volk in ieder geval steeds weer bij hem terug in die periodes. Waarom laat God corona toe? In tijden van nood riepen de kerkvaders altijd op tot twee dingen: bidden en werken. Zonde belijden, God aanroepen in nood, vragen om troost en nabijheid. En tegelijkertijd liefhebben en rechtdoen. 

Tegen Arjen Lubach en al die mensen die God vragen waarom hij corona toelaat, zou ik willen zeggen: geen van jouw antwoordopties. Ga zelf eens op onderzoek uit waarom God corona toelaat. Begin bijvoorbeeld met het lezen van het boek Job, een echte aanrader! 

Geschreven door

Elise Brouwer

--:--