Wonderen: ze bestaan nog steeds

Ruben (20) uit Wezep gaat vanaf zijn stageadres naar huis. Het eerste stuk neemt hij de trein, en vervolgens de fiets. Hij voelt zich niet echt goed, is grieperig en wil snel naar huis. Hij heeft zijn koptelefoon op en luistert muziek. Als hij bij de spoorwegovergang komt, ziet hij een goederentrein voorbijrazen. Hij remt af net op tijd af. Vervolgens komt er nog één, maar die ziet hij niet aankomen. Een meisje dat aan de overkant staat, roept nog: ‘Pas op!’

Het volgende moment vliegen alle spullen van Ruben door de lucht. Zijn tas, zijn fiets. Hij zelf wordt in de berm geslingerd. Hij heeft het gevoel dat hij aan de kant is gezet. “Het is een engel die mij heeft weggetrokken. Dit was een plan van God”, zegt hij over de gebeurtenis. “Nu weet ik wat echt van belang is in het leven.”

Meer dan tweeduizend wonderverhalen

Dit is een van de wonderverhalen die prof. Anne-Marie Korte heeft bestudeerd voor haar onderzoek. Ze heeft de verhalen opgesplitst in drie categorieën. Het verhaal van Ruben zou ze onder de eigentijds religieuze wonderverhalen scharen. “Het is een eigentijds wonderverhaal, omdat het zich niet afspeelt op een heilige plek, waar je wonderen kunt verwachten, zoals een kapel of een pelgrimsoord”, vertelt ze. “Veel van die situaties gaan over crisissen. Mensen zijn in nood, in de war. Op dat moment komt er een oplossing die van andere aard is dan hun verwachting is, in dit geval dus een engel die hem heeft beschermd.”

De meer dan tweeduizend wonderverhalen die ze verzameld heeft, komen uit brieven van het KRO-programma ‘Wonderen bestaan’, dat van 2003 tot 2007 werd uitgezonden. Mensen werden opgeroepen om hun eigen ‘wonderverhaal’ in te sturen. Het was een groot succes en een aantal verhalen werd verfilmd. Via haar werk raakte Korte betrokken bij het project. Ze heeft onderzoek gedaan naar wonderen en de betekenis die mensen eraan toekennen. Vragen als: ‘wat zijn wonderen’ en ‘waar gaan ze over’ intrigeren haar. Ze heeft ze bestudeerd en ingedeeld in drie categorieën.

Heilige plek

De eerste vijftien procent zijn klassiek religieuze wonderverhalen. “Kenmerkend is dat ze gebonden zijn aan een heilige plek, zoals Lourdes, en dat de setting van tevoren al een religieuze betekenis had. De plek is er al, de verwachting ook, het is bekend wat je ervoor moet doen. Bidden, een kaars opsteken of naar een pelgrimsoord reizen”, legt ze uit. Een recent voorbeeld zijn gebedsgenezingen onder leiding van bijvoorbeeld een pastor. Je gaat er heen met een bepaalde verwachting, dat je genezen wordt, en vervolgens voltrekt het wonder zich daar. Twintig procent van de wonderverhalen is niet religieus. “Het zijn eerder sterke verhalen die beginnen met: ‘Moet je eens horen wat ik nu toch heb meegemaakt, dit is de overtreffende trap van toeval’”, zegt Korte.

De meerderheid van vijfenzestig procent gaat om eigentijds-religieuze wonderverhalen, zoals het voorbeeld van Ruben. “Men vertelt hoe wonderlijk het is wat ze hebben meegemaakt is en tegelijk geven ze er een betekenis aan die het verhaal overstijgt. Het eindigt vaak met iets dergelijks als ‘… daarom weet ik dat ik nooit meer bang hoef te zijn’.” Deze categorie noemt zij ook wel de ‘huis-, tuin- en keukenverhalen’. “Ze spelen zich bijna altijd af in je nabije omgeving. Het zijn kleine verhalen, die worden verteld vanuit een perspectief van iemand die er zelf baat bij heeft gehad. Het overkomt je, het overvalt je, het is een wonder dat het gebeurt.”

Verwondering

Wat ze zo opmerkelijk vindt aan de wonderverhalen, is dat veel mensen het mee hebben gemaakt. “Ik denk dat verwondering in het algemeen iets is wat iedereen wel op een bepaalde manier kent”, zegt Korte. “Je hebt de ervaring dat iets je helemaal overvalt, niet klopt met je normale ervaringen. Je staat ervan versteld, je bent er helemaal door verrast. Een zekere ontvankelijkheid voor wonderen heeft bijna iedereen Tegelijk zijn het religieuze tradities en culturele gewoonten die maken dat er zoveel verschillen in wonderverhalen voorkomen.”

Ze sluit af met een niet christelijk wonderverhaal. “Een jonge vrouw heeft pasgeleden haar vader verloren. Ze is met haar man op vakantie in Turkije, aan het strand. Ze kijkt naar de hemel en zegt: ‘Vader, als je me hoort, laat dan weten dat je er bent.’ Op een gegeven moment spoelt er een rode anjer voor haar voeten aan. Bijzonder is dat haar vader bloementeler was, en zijn specialiteit was het kweken van rode anjers.”

Lees ook: Groot wonder: Odylle had een ernstig auto-ongeluk en kwam er zonder schrammetje vanaf