Column Mama Mirjam #35: ‘Het is nogal een dingetje om goed met Liv te communiceren’

Ik speel gitaar en af en toe doe ik dat samen met iemand anders. Mijn gitaar hangt echter in onze woonkamer naast de houtkachel, dus is altijd behoorlijk ontstemd. Gelukkig heb ik zo’n handige app waarmee ik de gitaar weer kan stemmen, want anders klinkt het samenspel vreselijk vals. Afstemmen op het juiste niveau is denk ik zo’n beetje het belangrijkste van samen muziek maken.

Zo’n app zou er ook moeten zijn als het gaat om communicatie. Voor je in gesprek gaat met iemand, zou je dan even kunnen checken of er hier en daar wat aan de knoppen gedraaid moet worden om op het juiste level te komen. En als je dan goed bent afgestemd, is er ook nog zoiets als de kunst van het luisteren. Om in de muzieksferen te blijven, vraagt communiceren om nogal wat ‘fermate’; ofwel ‘rust’.

Wat dit met Livia te maken heeft? Alles!

Het is namelijk nogal een dingetje om goed met haar te communiceren. Ze is geen baby en zo hoeft ze ook echt niet behandeld te worden. Maar vragen als ‘is de juf aardig?’ of ‘hoeveel pannenkoeken heb je op?’ begrijpt ze niet. Het is het makkelijkst om gesloten vragen te stellen zodat ze alleen met ja of nee hoeft te antwoorden; maar dit stimuleert haar niet om te gaan praten. Anderzijds vraagt een open vraag om fermate voor de vragensteller. Livia heeft namelijk tijd nodig om de vraag te verwerken. Waar een andere kleuter direct in volzinnen antwoordt, moet een vraag bij Livia even landen. Je ziet haar denken, zoeken naar woorden in haar toch wat beperktere vocabulaire. Gelukkig wordt ze steeds beter verstaanbaar, wat meehelpt bij het afstemmen.

Ik ben onwijs dankbaar voor mensen die de moeite nemen om wat aan de knoppen te draaien, die op ooghoogte komen met mijn dochter en fermate inbouwen. Je krijgt er dan ook wel wat voor terug, want Livia geniet van een gesprekje. Ze springt blij in de lucht bij een vraag waar ze antwoord op kan geven en begrepen worden is voor haar een cadeautje.

Omgaan met Liv is als een spiegel die ik mezelf voorhoud. Want ik vind communiceren met iemand met een beperking soms ook best lastig. Je kunt hier zo makkelijk lelijk mee op je gezicht gaan en zelfs de ander kwetsen. Er zijn genoeg voorbeelden van mensen met ‘enkel’ een lichamelijke beperking, die als een kleuter worden aangesproken. Maar andersom worden mensen met een soms minder zichtbare verstandelijke beperking heel erg overschat.

Communiceren kun je leren en afstemmen begint met heel goed luisteren. Want zonder die app moet ik ook op mijn gehoor m’n gitaar kunnen stemmen. Ogen dicht, goed luisteren, beetje draaien aan de knoppen, proberen, nog wat draaien. Het kost tijd, rust, fermate… maar het is het meer dan waard. Door Liv wordt je moeite zeker beloond met een blije reactie en een vrolijke lach.

• Column #31 Mama Mirjam: ‘Livia is puur en oprecht. Is dat niet precies hoe God de mens het liefst ziet?’

  Column #31 Mama Mirjam: ‘Livia is puur en oprecht. Is dat niet precies hoe God de mens het liefst ziet?’