De Bijbel te pietepeuterig in zo'n groot heelal?

Deze vraag is al oud. Ook voor de huidige wetenschappelijke ontdekkingen, ervoeren mensen zich als een minieme fractie van het geheel. In de Middeleeuwen stelden christenen zich miljarden-miljarden engelen voor en een oneindige God om wie alles draaide. In andere religies is onze kleinheid ook al in tijd uitgewerkt: Hindoes geloven bijvoorbeeld dat we onderdeel zijn van cycli van vele miljarden jaren.

Koud en kil heelal
Dat we tegenwoordig wat schrikken van hoe uitgestrekt en oud inderdaad het heelal is, komt waarschijnlijk omdat dit heelal geen interesse in ons toont, terwijl God dat wel deed. Vroeger was er een link tussen het Allerhoogste en het kleinste, en dat Allerhoogste was zorgzaam. Tegenwoordig denken we meestal dat het laatste wat er is, een koud en zwart heelal is. Dat is intimiderend.

Als gelovige is dit heelal, hoe koud en zwart het ook lijkt, nog een steeds een uiting van die liefdevolle Allerhoogste. Het is voor ons gemaakt. Een beetje zoals tijdens de tulpenmanie van 1637: sommige Amsterdammers legden toen een tuin aan voor een enkele tulp. Misschien heeft God wel een compleet heelal aangelegd voor een enkele mensheid...

Daar zijn ook wel redenen voor. Bijvoorbeeld:

1. Het heelal moet uitdijen, omdat de nachten anders niet zwart zijn, en alles verzengd wordt van licht en verbrandt.
2. Bovendien moet het heelal heel oud zijn, anders is er geen tijd voor het ontstaan van leven. Conclusie: als iets heel lang moet uitdijen, moet het wel heel groot zijn.

Aliens? Waarom niet?
Maar dan ga ik er nog van uit, dat er alleen op aarde leven is. Waarom zou dat eigenlijk? De Bijbel zwijgt erover. Christelijke denkers zijn vrij erover te speculeren. Er zijn ruwweg 100 miljard sterrenstelstels met gemiddeld 100 miljard sterren en evenzoveel planeten. Het ligt nogal voor de hand dat er elders ook intelligente wezens zijn ontstaan die zo hun vragen stellen over het leven, aan wie God zich openbaart en die op hun beurt God aanbidden. Al in de 16^de eeuw dacht Giordano Bruno daarover na. De bekende christelijke schrijver C.S. Lewis heeft deze gedachte populair gemaakt met zijn ruimte-trilogie en schreef er ook essays over (lees hier en hier meer).

Het zou dus kunnen dat God een heelal heeft geschapen (of zelfs meerdere heelallen) met daarin op diverse plekken levende wezens. Waarom eigenlijk niet? Met al die samenlevingen leeft hij mee en reageert hij op eigen manieren. Jezus is zijn reactie op onze specifieke problemen, misschien hebben andere planeten ook wel hun eigen Jezus. Een – jaja – soort alien-Jezus dus. Of God werkt daar weer op een heel andere manier die weinig op onze Jezus lijkt.

We weten het niet en dat hoeft ook niet. Deze speculaties hebben alleen maar als doel om wat lucht te geven aan je denken. De grootte van het heelal kan vragen oproepen en dit zijn mogelijke antwoorden.

Nieuw heelal?
Dat geldt ook voor je vraag over het einde van de geschiedenis. Het bestaan van aliensamenlevingen zou een speculatieve verklaring kunnen zijn waarom God zo lang wacht met het compleet vernieuwen van het heelal. Misschien zijn andere planeten minder ver of moeten daar nog bepaalde ontwikkelingen geschieden, wat meespeelt in zijn ‘timing’. Wat ook kan is dat God telkens fracties van het heelal vernieuwt, bijvoorbeeld – als het onze tijd is – een soort ‘bel’ om ons zonnestelsel heen.

Auteur: Reinier Sonneveld