Een bijdrage die telt: lessen uit een interview met Lodewijk Asscher

Aan het begin van het nieuwe jaar sprak ik op NPO Radio 1 Lodewijk Asscher: voormalig partijleider van de PvdA en minister van Sociale Zaken én een telg uit de Joodse familie Asscher. Zijn overgrootvader was een van de twee voorzitters van de Joodse Raad in de Tweede Wereldoorlog.

Het was een interview van twee uur. We hadden het over zijn vader, die als baby werd weggesmokkeld uit de Joodse Schouwburg, over zijn overgrootvaders pijn na de oorlog, toen hij vanwege zijn rol binnen de Joodse Raad verguisd werd. We spraken over Jodenhaat anno nu en over zijn aftreden als PvdA-leider.

Al in de voorbereiding en zeker ook in het gesprek zelf, ontdekte ik de rode draad in zijn leven: de drang om, zoals hij het steeds weer zei, een bijdrage te leveren. Hij is met die gedachte grootgebracht: een bijdrage leveren, dat is waartoe je op aarde bent.

En die gedachte zingt nu al dagen in mijn hoofd. Het is namelijk niet niks, want jouw bijdrage is niet automatisch altijd de goede. Zo wordt Asschers ministerschap gekleurd door wat we nu kennen als de toeslagenaffaire. Hij wilde als minister bijdragen aan een betrouwbare overheid, maar juist in die tijd zijn mensen in de verdrukking gekomen door diezelfde overheid. Het kostte Asscher het partijleiderschap en het leed van de slachtoffers drukt nog steeds zwaar op hem. Daar sta je dan met je ‘bijdrage willen leveren’.

Wat hebben mensen eraan als ik me er ook mee bemoei?

Behoud na zo’n misser maar eens je zelfvertrouwen, terwijl dat juist broodnodig is. Je zult toch het gevoel moeten hebben dat je ook echt iets bij te dragen hebt. Zelf merk ik dat ik als jongste van een gezin nogal eens denk dat ik vooral niet in de weg moet staan. Wat hebben mensen eraan als ík me er ook nog eens mee bemoei?

Maar toch, een bijdrage leveren… Steeds weer komt het op in mijn gedachten. Wat als ik met die opdracht in de achterzak het nieuwe jaar in stap? Het is spannend, want niet alle bijdrages zullen gewaardeerd worden. Ik voel angst. Ineens denk ik aan het lied van de Drentse zanger Daniël Lohues: “Angst is mar veur eben, spiet is veur altied.”