‘Ik wil geen corona-app die me volgt’

Wie kent het boek 1984 van George Orwell niet? In elk geval zullen sommige frases bekend voorkomen, zoals big brother is watching you. Dit boek volgt het leven van Winston Smith, in een tijd waarin een totalitaire overheid alles bepaalt. Overal en altijd houdt de partij haar onderdanen in de gaten, ook binnenshuis. Uiteindelijk gaat het zo ver dat de partij de controle krijgt over de diepste angsten van Smith, waardoor hij zelfs zijn grote liefde verraadt.

Best handig

Begrijp me goed: we kunnen het scenario van 1984 niet zomaar plakken op onze tijd. En ook zeker niet op de goede bedoelingen van onze regering om grip te krijgen op het coronavirus. Maar toch daagt dit fictieve verhaal me uit verder te denken dan de dagelijkse nieuwsrubrieken. Nu we met nieuwe sterftecijfers en informatie over volle ic-afdelingen bestookt worden, zijn we sneller bereid alles te doen dat nodig is om besmetting te voorkomen. Anderhalve meter afstand van anderen houden is dan wel het minste dat we kunnen doen. En ach, zo’n app die aangeeft dat je beter maar even binnen kunt blijven, is toch best handig?

Onomkeerbaar

Zeker, het is heel handig. Hoewel er nog heel wat praktische bezwaren kleven aan de invoering van zo’n app die werkt via bluetooth. De vraag wordt al gesteld hoe je voorkomt dat er bijvoorbeeld onterecht alarm wordt geslagen als je dicht bij iemand met corona bent gekomen die veilig achter glas zat. En de privacywaakhond kijkt onder leiding van Aleid Wolfsen kritisch mee. Ik heb veel vertrouwen in onze overheid en verwacht absoluut geen kwade bedoeling met een corona-app. Maar wat als de app verplicht wordt? En wat als corona de wereld uit is en een nieuwe bedreiging de kop opsteekt? Of als wordt ontdekt dat het erg handig is om een moord op te lossen door te zien wie er in de buurt van de plaats delict is geweest? Als die app eenmaal op je telefoon staat, gaat-ie er waarschijnlijk nooit meer af.

Utopie

In de afgelopen jaren hebben we vaker gezien dat alles wel te hacken is. De snelheid waarin technologie zich ontwikkelt gaat – bijvoorbeeld met nanocomputers – zo hard, dat een waterdichte beveiliging steeds meer een utopie is. En eerlijk is eerlijk, er staan waarschijnlijk ook op mijn telefoon al heel wat handige apps waarvan ik de kleine lettertjes nooit goed gelezen heb. Stel dat de data uit onze volgapps in verkeerde handen komt? En wat gebeurt er als er ooit een regering in Nederland komt die niet zit te wachten op bepaalde bevolkingsgroepen? Dan is ook makkelijk na te gaan wie bijvoorbeeld geregeld een moskee, synagoge of kerk bezoekt.

Vragen

De Bijbel spreekt in Openbaring over een merkteken, zonder welke niemand meer zal kunnen kopen of verkopen. Ik ben niet zo’n eindtijddenker, maar wie zegt me dat ontwikkelingen die we nu uit angst voor een virus toejuichen, zich uiteindelijk niet tegen ons keren?

Ik weet het: ik stel meer vragen dan dat ik antwoorden geef. Maar ik maak me zorgen. Ik wil daarom geen app die me overal volgt. Niet vrijwillig en niet verplicht, geen brother en geen sister die ooit mijn leven misschien wel wil bepalen.