Lazarus staat op | Rust en kracht voor chaotische tijden als de onze

Het leven en de chaos – PopUpGedachte maandag 10 januari 2022

Het is stil buiten. Ik staar uit het raam naar een donkere gracht. Stilstaande auto’s, geparkeerde fietsen, de wereld staat nog op pauze, zo lijkt het. Voor me de Bijbelteksten van de dag. Ik lees vanochtend weer wat er in de kerken wereldwijd gelezen zal worden. Het is een manier om de dag bewust te beginnen. Even intunen met die oude wijsheden waar eeuwenlang mensen al inspiratie in vonden. En dat vóórdat de dag begint, een oefening, een dagboek, zogezegd. Om te delen.

Of je dit nu luistert, of iets schrijft of op een andere manier de aandacht richt – zo aan het begin van het nieuwe jaar, met de eerste van hopelijk weer een nieuwe lange serie overwegingen – besef ik hoe belangrijk het is. Een punt van verbinding, een stukje aarde. Er stond een lang interview in het Volkskrant Magazine over een acteur die een van de meest prestigieuze prijzen in de wacht sleepte, drie jaar na zijn afstuderen. Emmanuel Ohene Baofo, 28 jaar jong. Talent natuurlijk en toewijding, maar ook dit: ‘er gaat een enorme rust en kracht van hem uit op dat podium. Je voelt dat hij ergens verankerd is’. Dát. En of dat dan komt omdat hij ook om zes uur opstaat, of omdat hij dan bidt, dat weet niemand. Maar rust en kracht, dat zijn wel dingen om naar te verlangen in chaotische tijden als de onze.

Ik lees vandaag dit:

Toen Jezus langs het Meer van Galilea liep, zag Hij Simon en Andreas, de broer van Simon, die hun netten uitwierpen in het meer; het waren vissers. Jezus zei tegen hen: ‘Kom, volg Mij! Ik zal van jullie vissers van mensen maken.’ Meteen lieten ze hun netten achter en volgden Hem. (Marcus 1: 16-18)

En ik moet zeggen dat ik nogal struikel over dat ‘vissers van mensen’. Ik weet niet hoor, maar wat ik begrijp van het werk van de visser is dat hij of zij een levend dier uit de natuurlijke habitat trekt met net of haak, waar het naar adem happend rond spartelt en vervolgens van het leven wordt beroofd.
Ik denk dat veel kerkcritici of getraumatiseerde ex-gelovigen zouden zeggen dat het wel ongeveer klopt met wat de kerk doet: de mens wordt uit zijn natuurlijke neigingen getrokken, alles wordt opeens zonde verklaard, je ligt naar adem happend en smekend om genade in een wereldvreemde omgeving als de kerk te smeken om vergiffenis en daar zeggen ze dat het echte leven na je dood begint. Slecht verhaal.

De zee is in het denken van die tijd, in de oude geschriften van de Bijbel, de plek van chaos en demonen. Daar zou je dan uit bevrijd willen worden, toch? Het punt is natuurlijk, dat wij, net als de vissen, niet kunnen ademen buiten de chaos en de plek van de demonen.
Er zijn tallozen die het hebben geprobeerd om de wereld, jouw leven of dat van de mensheid te bevrijden van de chaos en demonen, en het levert meestal een verschrikkelijk resultaat op. Karl Marx was er zo eentje, Hitler waarschijnlijk ook, er zijn er nu ook die zeggen dat als je maar teruggaat naar het oude Germaanse West Europa, de oorspronkelijke zuiverheid, dat je dan vrij zult zijn van chaos en demonen. Maar die wereld bestaat niet, er is geen lucht buiten de chaos en de demonen. En dan bedoel ik met demonen niet allerlei spookachtige verschijningen, maar gewoon muizenissen en angsten, paniek en frustratie, dat wat je uit je slaap houdt en bij daglicht opeens niet zo dramatisch meer lijkt.

Misschien zegt de man van Nazareth hier niet meer dan: je werkt met vis? Ik zal jullie met mensen leren werken. Zodat je begrijpt hoe ze leven, wat ze drijft, waar ze samenkomen, wat ze vrezen en hopen. Dat zou kunnen. Ik weet het niet. Het is ook niet het belangrijkste van vanochtend.

Wel dit: Het besef dat we leven in chaos en onzekerheid en dat daarbuiten géén lucht is voor ons, dat dit onze natuurlijke habitat is, dat kan ons wat vrede geven met de absurditeit van het leven. Én dat betekent dat er kleine ankerpunten nodig zijn. Vaste momenten of wijze mensen of een plek om even te aarden. Want de wereld wordt er niet minder chaotisch door, maar in de chaos leer je dan wat rust en kracht.

Dat wens ik je toe in elk geval. Ik hoop dat deze oefeningen met de teksten het mij weer brengen en de lezers en luisteraars, tenminste af en toe.

En tot zover vandaag. Morgen weer een nieuwe PopUpGedachte, en vrede gewenst, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.