Linda Kraan (44) van 'Een huis vol' overleefde de vuurwerkramp in Enschede: ‘Ik ben nog nooit zo bang geweest’

Het was een zonnige dag in Enschede, zo herinnert Linda zich. De lucht was strakblauw en de temperatuur liep op naar bijna dertig graden. De ramen en deuren stonden open en de was hing buiten. “Iedereen was buiten aan het werk in de tuin, het was een gezellige dag.” Linda woont op dat moment samen met haar toenmalige partner en zijn dochter in Enschede, op ongeveer een kilometer afstand van de vuurwerkopslag.

‘Ik dacht: wat veel sirenes voor zo’n lullig brandje’

“Het was bijna Moederdag, dus we waren druk bezig met de voorbereidingen daarvan”, vertelt Linda. “Ik fietste nog naar de winkel om een cadeau te halen. Ik zag wel een rookwolk, maar dacht niet meteen aan iets ergs. Ik hoorde sirenes, maar dacht dat het ging om een barbecue die uit de hand was gelopen. Ik dacht nog: wat veel sirenes voor zo’n lullig brandje.” Na het doen van de boodschappen merkt Linda dat de stemming in de wijk is omgeslagen, al is er dan nog geen paniek. “Mensen waren onrustig en nieuwsgierig, ze wilden bij de brand gaan kijken. Ik werd ook nieuwsgierig, maar ik had boodschappen bij me en vleeswaren die in de koelkast moesten, dus ik fietste maar naar huis.”

• Claudia (54) was agent tijdens de vuurwerkramp: ‘Rij achteruit! We gaan dood!’

  Claudia (54) was agent tijdens de vuurwerkramp: ‘Rij achteruit! We gaan dood!’

De eerste explosie

Linda legt geen moment de link met de vuurwerkopslag. “Ik wist niet dat die opslag er zat. Ik hoorde wel wat knallen, maar dacht eerder aan een gasexplosie of zoiets.” Op het moment van de eerste knal zijn Linda en haar toenmalige partner buiten. “Het geknal werd steeds harder, het denderde, je hoorde het op je af komen en je voelde ook wel wat trillen.” Linda staat bij de was en kijkt naar de rookwolk die steeds groter wordt. Dan vindt de eerste explosie plaats. Door de druk wordt Linda een paar meter naar achteren geblazen tegen de schutting aan. “Toen werd ik heel erg bang en voelde ik veel paniek. Ik wist niet wat ik moest doen: naar binnen of juist buiten blijven? Maar ik voelde al snel: ik moet naar buiten.”

Lawine van vuur

Linda rent de straat op en hoort iemand roepen: “Dat is S.E. Fireworks, een vuurwerkopslag, we moeten maken dat we wegkomen!” Linda: “Je hoorde gerommel, alsof er een lawine op je afkomt.” De tweede vernietigende explosie volgt, die Linda omschrijft als “een oorverdovende knal”. Door de drukgolf vliegt Linda opnieuw naar achteren, ramen en autoruiten knallen uit elkaar. “Ik lag op de grond. Om me heen werd het stil, in de verte klonk nog wat geknal van vuurwerk, al werd dat wel minder. Het was aardedonker, een groot contrast met de zonnige dag die het was. Ik rende naar binnen, omdat ik het alarmnummer wilde bellen. Daar moest ik zelfs de lampen aandoen, zo donker was het.” Linda's toenmalige partner gaat op zoek naar zijn dochter. Zij verblijft op dat moment bij zijn ouders, die dichter bij de rampplek wonen. Hierdoor blijft Linda alleen achter bij hun huis.

• Bekijk de online serie 'De Vuurwerkramp: Ooggetuige' op YouTube

  Bekijk de online serie 'De Vuurwerkramp: Ooggetuige' op YouTube

Op zoek naar veiligheid

Het alarmnummer doet het niet, Linda’s mobiele telefoon werkt niet en ze raakt in paniek. Uiteindelijk besluit ze haar ouders maar te bellen. Haar vader probeert haar te kalmeren. “Hij zei: ‘Sluit je huis af, neem je paspoort mee en ga zo ver mogelijk weg van de bron.’ Vlak daarna reed de ME door mijn straat om ons allemaal weg te halen. Toen ben ik gaan rennen. Ik dacht: ik ren naar een plek waar veel mensen zijn, zodat ik niet alleen ben.”

Tijdens deze vlucht ziet Linda moeders met kinderen in hun armen en mensen met huisdieren in hun handen. “De hulpverlening was ook in paniek. Er was gehuil, mensen waren gewond en hadden zwartgeblakerde gezichten.” Uiteindelijk weet de vader van Linda samen met haar zus Enschede te bereiken om haar op te halen. Maar het gevaar is niet geweken. “We werden in de auto langs de Grolsch-brouwerij geleid. Die stond ook in brand door de explosie. Op Radio Oost, dat een soort rampzender was geworden, hoorden we in de auto dat er een kans bestond dat de brouwerij ook zou ontploffen.” Er zou ammoniak worden opgeslagen in de brouwerij, waardoor de kans op explosie groot was.

‘Ik ben nog nooit zo bang geweest’

“Mijn ouders zijn hele nuchtere mensen en raken niet snel in paniek. In een noodsituatie weten zij wat ze moeten doen. Maar op die dag was mijn vader bang, hij had een andere stem. Daardoor werd ik ook bang. We stonden op een gegeven moment vast met de auto bij die Grolsch-brouwerij, omdat iedereen natuurlijk de stad uitwilde met de auto. Mijn vader pakte mijn handen en die van mijn zus en zei: ‘Als die brouwerij nu ontploft, dan gaan we met z’n allen. Ik hou van jullie.’ Het raakt mij nog steeds als ik terugdenk aan dat moment”, vertelt Linda. “Als je vader dat zegt, dan is hij niet meer die stoere man die altijd weet hij moet doen. Ik ben nog nooit zo bang geweest.”

‘Je hoopt en bidt dat je weer veilig thuis mag komen’

“Je legt je lot in de handen van God en de hulpverlening. Je hoopt en bidt dat je weer veilig thuis mag komen. Maar op dat moment wist ik wel: er is iets heel ergs aan de hand”, zegt Linda. “Eigenlijk sta je echt doodsangsten uit − nu weet ik waar dat woord vandaan komt.”

• Waarom maakt de EO een dramaserie over De Vuurwerkramp?

  Waarom maakt de EO een dramaserie over De Vuurwerkramp?

Een dag later mag Linda weer naar huis, maar haar angst is niet verdwenen. ‘Ik wilde niet, maar mijn toenmalige partner en zijn dochter waren daar en ik wilde hen graag zien. We moesten helemaal omrijden om bij het huis te komen. Er hing nog rook, het smeulde na en er hing een ontzettende vieze lucht. Ik zag toen dat het rampgebied veel groter was dan ik in eerste instantie dacht.”

Onveilig in je eigen huis

“Ik voelde mij niet meer veilig op de plek waar ik mij eigenlijk veilig zou moeten voelen. Op dat moment besefte ik mij hoe belangrijk het is om een veilige plek te hebben. Het was heel confronterend dat mijn huis geen veilige plek meer was. Het stonk er ook verschrikkelijk.”

Ook in de periode daarna blijft Linda dat onveilige gevoel houden. Ze krijgt nachtmerries, en wil het liefst meteen vluchten als er ergens brand is. “Op een gegeven moment kreeg ik er last van in mijn dagelijks leven, zo was ik bang om de straat op te gaan.”

‘Ik ben er nog’

Linda vindt het lastig om hulp te vragen. “Ik vond het een beetje stom, want ik was niet iemand verloren bij de ramp. Ik dacht vooral: die mensen moeten hulp krijgen, ik red mij wel. Dus ik praatte er weinig over en ik ging het een beetje ontlopen. Maar ik wist ook: als ik mijn leven wil oppakken, moet ik hier iets mee gaan doen.” Ze gaat in therapie en dat gaat haar naar eigen zeggen goed af. “Ik kwam er net na de ramp achter dat ik zwanger was en ik was daar heel dankbaar voor. Ik wist: ik kan geen moeder zijn als ik niet over mijn eigen angst kan heen stappen, dan kan ik mijn kind niet beschermen.”

Uiteindelijk weet Linda haar angst om te zetten in dankbaarheid. “Ik zag het uiteindelijk als een kans: ik ben er nog. Kort na de ramp beperkte de angst mij in alles, nu probeer ik echt meer te genieten van alles.”

• Praat mee over 'De Vuurwerkramp'

  Wat 25 jaar geleden begon als een zonnige dag, eindigde in een allesverwoestende ramp. De aangrijpende dramaserie De Vuurwerkramp, brengt de enorme impact en nasleep van deze ramp in beeld. Praat hier mee over de serie.

  Praat mee