'Ongemakkelijke' megawinst Pfizer: moet het systeem niet op de schop?
Geld of je Leven NPO 1 aflevering 9 februari
De cijfers van Pfizer zijn indrukwekkend te noemen: in 2021 verdubbelde de winst van het bedrijf. De coronavaccins waren erg lucratief: de omzet kwam uit op maar liefst 71 miljard euro. Is dat wel eerlijk? "Wat erg ongezond is, is dat er een afhankelijkheidsrelatie bestaat waarbij je eigenlijk geen keuze hebt", zegt hoogleraar gezondheidseconomie aan de Vrije Universiteit Amsterdam Marcel Canoy in Geld of je Leven.
Geld of je Leven is een dagelijks programma waarin presentator Hans van der Steeg zich afvraagt hoe we ons geld uitgeven, waar we ons geld aan verdienen en welk effect deze stromen van geld hebben op onze medemens en de planeet. De economie achter de actualiteit en de actualiteit van de economie staan centraal. Elke maandag tot en met donderdag van 15.30 tot 16.00 uur op NPO Radio 1.
Vaccinstrijd
Pfizer won, samen met een paar andere bedrijven de vaccinstrijd. De Europese Commissie kocht veel vaccins in van het Amerikaanse bedrijf. "Het is ongemakkelijk dat overheden afhankelijk zijn van bedrijven die alleen geïnteresseerd zijn in zoveel mogelijk winst", vindt Canoy.
Vrije markt
De vaccins gaan over de toonbank volgens het principe van de vrije markt, maar is het wel écht een vrije markt? Canoy denkt van niet: "In een normale marktsituatie kun je als consument naar een concurrent gaan, of denken: dan koop ik het niet. In deze situatie heb je een afhankelijkheidsrelatie, je kunt niet zomaar naar de concurrent gaan, óf geen vaccins kopen", vindt hij.
Canoy wijst er wel op dat Pfizer veel financiële risico's nam met het ontwikkelen van het vaccin en dat er ook veel bedrijven waren die verlies draaiden. In een eventuele volgende pandemie kan Pfizer aan het verkeerde eind staan.
Als je niet afhankelijk wilt zijn van de markt, kun je doen wat Rusland en China deden. Zij ontwikkelden zelf een vaccin, namelijk Spoetnik (Rusland) en Sinopharm en Sinovac (China). Dat vindt Canoy echter óók geen goed idee: "De hoeveelheid succesvolle medicijnen die door communistische landen is ontwikkeld, is niet indrukwekkend te noemen…"
Maar wat is de oplossing dan wel? "Op het moment dat de innovatie er is, zou je dat moeten afkopen. Dan zou je alleen generieke competitie moeten hebben om het te produceren. Dan zeg je: hartstikke bedankt Pfizer, hier heb je een paar miljard euro, en dan is het klaar. Dan willen we dus niet de hele tijd worden geconfronteerd met trucjes, prijsverhogingen en dat soort ongein", stelt hij.
Hogere prijs
Een deel van de winst van Pfizer, komt door verhoging van de vaccinprijzen. Per dosis ging hij van 15,50 euro naar 19,50 euro. Ter vergelijking: een dosis AstraZeneca kost 1,78 euro. Waarom? "Het zijn verschillende technologieën. Pfizer heeft een nieuwe techniek ontwikkeld (mRNA, red.), daar betaal je een prijs voor", vertelt hoogleraar gezondheidseconomie, Maarten Postma van de Rijksuniversiteit Groningen.
Postma vond de prijs 'niet exorbitant', zegt hij. Vanuit zijn vakgebied bekijkt hij de prijzen value-based: "Wat zijn we bereid te betalen voor een mensenleven? Als je dan terugredeneert naar de kosten per dosis, zijn die prijzen redelijk", vindt hij.
Canoy snapt dit wel, maar vindt de prijsstijging ook onnodig: "De aandeelhouders liepen het hele jaar de polonaise. Als je naar de kosten kijkt, waren ze allang binnen…"
Nieuwsgierig geworden naar Geld of je Leven?
Hoe geven we ons geld uit, waar verdienen we ons geld aan en welk effect hebben die geldstromen op onze medemens en de planeet? In de podcast Geld Of Je Leven draait het om die vragen.
