Racisme? Daar doe ik niet aan

Al enkele weken vinden er dagelijks protesten plaats over de hele wereld, vanwege de moord op George Floyd door een politieagent op 25 mei 2020. Breanna Taylor (26) werd op 13 maart in haar eigen huis doorzeefd met kogels. Twee namen op een lange lijst van zwarte mensen die vermoord zijn door de politie. Daarom gaan we nu massaal de straat op met elkaar. Want we pikken dit niet!

We schudden onze hoofden, zeggen: ‘Racisme is verkeerd’. Als we christen zijn beroepen we ons op God, die ons gelijk heeft gemaakt en pakken we Galaten 3:28 erbij om dat kracht bij te zetten. In Christus is geen Jood of Griek, geen Spanjaard of Nigeriaan, geen Zweed of Indiër, geen inheemse Amerikaan of Taiwanees. Jane Eliott, een Amerikaanse anti-racisme activist zegt het zo: ‘There’s only one race. The human race.’ 

Zo is dat! Hoor ik mezelf instemmend denken. Want ik doe natuurlijk niet mee aan racisme. Maar klopt dat wel? Hoe bewust of onbewust ben ik van wat racistisch is en wat niet? En hoe zit het met de redenen die we aanhalen om te laten zien dat we woke zijn? Ik noem er een paar.

‘Als ik iemand tegenkom op straat zie ik een mens, geen kleur.’

Dit hoor je weleens als iemand probeert aan te geven hoe woke ze is. En het klinkt goed, maar deze opmerking kun je vergelijken met de opmerking ‘all lives matter.’ Dat is natuurlijk waar, dat alle levens belangrijk zijn, maar dat is de issue niet hier. Nu gaat het om zwarte levens die belangrijk zijn, omdat zwarte levens vermoord worden, omdat zwarte mensen gebukt gaan onder geïnstitutionaliseerd racisme. Als je zegt dat je geen kleur ziet, dan zie je dus ook niet dat er nog heel wat is om voor te strijden. Er is wel kleur! En die kleur moet worden bekend, dat is echt belangrijk. Want hoe kun je, als je geen kleur ziet, opkomen voor mensen die vanwege hun huidskleur gediscrimineerd worden? 

‘Ik ben geen racist, sommige van mijn vrienden zijn zwart’

Wie zijn die vrienden? Ik heb vroeger op school ook een zwarte vriendin gehad, zij groeide op bij adoptieouders in een wit gezin in een witte buurt met een witte school en een witte kerk. Daarin heeft ze zich constant moeten aanpassen zonder dat ik daar ook maar iets van merkte, of oog had voor haar issues. Het hebben van zwarte vrienden maakt me niet automatisch woke. Ik kan heel goed nog steeds dingen zeggen en doen die de ander (onbedoeld) kwetsen. Tot mijn schaamte moet ik erkennen dat ik pas in 2018 bevriend raakte met een zwarte vrouw, die een strijd voert tegen racisme. Daarvoor had ik wel vriendschappen met zwarte mensen, maar met die vrienden besprak ik racisme niet. Want racisme, daar doen we niet aan hier in Nederland. Mijn vriendin heeft me inmiddels wel duidelijk gemaakt hoe onwaar dat is.

‘Maar ik ken iemand die zwart is, die helemaal geen last heeft van racisme.’

En dus is het er niet? Je hoort die argumenten ook in de zwartepietendiscussie. ‘Een Surinaamse vriend van mij vindt Zwarte Piet helemaal niet erg’, wordt er dan gezegd. Want dat is makkelijk om te zeggen en het veegt je straat schoon. Maar heb je de uitspraak van die vriend ook bevraagd? In welke omstandigheden zei hij dat? Hoe vrijuit durfde hij te spreken? En kan hij spreken voor de grote meerderheid? De meerderheid die er wel last van heeft.

Stop met verdedigen

Ik zei eens dat het me verbaasde dat een Marokkaans meisje Nederlandse geschiedenis studeerde. Ik kon me niet voorstellen dat Marokkaanse mensen dat interessant zouden vinden. Degene tegen wie ik het zei wees me erop dat dit een racistische opmerking was. Ik schoot meteen in de verdediging. Want ik ben immers geen racist. Dit is de eerste reactie van witte mensen: in de verdediging schieten. Want stel je voor dat iemand denkt dat we racistisch zijn.

Maar deze verdediging gaat ons niet verder helpen in de strijd voor gelijkheid. Sterker nog, het werkt het zelfs tegen. Als we echt allemaal één in Jezus zijn, zoals Galaten 3:28 zegt, dan wordt het tijd om te gaan staan en een vuist te maken. Black Lives Matter begint bij jezelf.